Kediden bulaşan toksoplazma paraziti nedir, belirtileri nedir? Kimler risk altında?

Kediden bulaşan toksoplazma paraziti nedeniyle kör olan 2 kadının haberi herkesi korkuttu. Toksoplazma paraziti nedir, belirtileri nedir, tedavisi nasıl yapılır? Kedi besleyenler ve sevenler parazit konusunda nelere dikkat etmeli? Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hakan Yardımcı sizler için anlattı.

İzmir’de yaşayan 26 yaşındaki Gizem Yalçın makyaj yaparken sağ gözünün görmediğini fark etti. Güzellik Uzmanı 2 yaşındaki Ş.G. ise ipek kirpik uygulaması yaparken sol gözünün görmediğini anladı.

İki genç kadın da büyük bir panikle hastaneye giderken yapılan tetkiklerde kedi dışkısında bulunduğu belirtilen toksoplazma parazitinin, Gizem Yalçın ve Ş.G.’nin gözlerinde yaraya yol açtığı anlaşıldı.

Kedi paraziti gözlerini kör etti

Sağ gözünü kaybeden Yalçın, kedilerle her zaman haşır neşir olduğunu söyledi. Sol gözünü kaybeden Ş.G. ise kedilerden korktuğu için hiç ilgilenmediğini, parazitin yediği bir yiyecek aracılığıyla bulaşabileceğini söyledi.

Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı BaşkanıProf. Dr. Hakan Yardımcı, kedilerden bulaşan ve gözleri kör edebilen toksoplazma paraziti hakkında tüm merak edilenleri yanıtladı, tedavisi, bulaşma şekli ve dikkat edilmesi gerekenleri anlattı…

Kediden bulaşan Toksoplazma paraziti nedir?

Toksoplazma, parazit türü bir canlıdır. Dişi ve erkek mikrobu kedi bağırsağında üremesi sonucu parazit meydana gelir. Bağırsaklarda oluşan parazit dışkıyla dışarıya çıkar ve dışkı içerisinde sonrada çoğalır. Bu nedenle, söz konusu parazit nedeniyle kediler sorumlu tutulur.

Ancak parazit 24 saati doldurmadan kedinin dışkısında çoğalamaz. Bu nedenle beklemeden, günlük olarak temizliği yapılırsa kedi dışkısının sakıncası yoktur. Ancak 24 saatten sonra parazit çoğalmaya başlar. Bu dışkı toprağa karışırsa çevreye de yayılabilir.

Özellikle yavru kediler bu hastalığa karşı dirençsizdir. Bu nedenle hastalık öncelikli olarak yavru kedilerde görünür. Bir kez geçiren kedide bağışıklık oluşur, 6 yıl kadar hastalığa direnç gösterir.

Kedi dışkısıyla çevreye yayılmış olan kedi paraziti sulara, sebzelere bulaşabilir. Parazitin bulaştığı yemleri yiyen hayvanlara dahi geçebilir.

Toksoplazma paraziti insana bulaşır mı?

Memeli hayvanlar ve kuşlar da dahil olmak üzere 300’e yakın canlı türüne bulaşabilir. Buna insanlar da dahildir. Parazit doğrudan kedilerde olabileceği gibi, başka kaynaklardan da insanlara bulaşabiliyor.

Dün basına yansıyan haberdeki 2 ayrı vakada, kedilerle içli dışlı olan ve kedilerden tamamen uzak duran 2 farklı kişinin bu hastalığa yakalanmış olması, hastalığın yalnızca doğrudan kedilerden bulaşmadığının en önemli göstergesi.

Vücutta parazit olduğu nasıl anlaşılır? Toksoplazma paraziti belirtileri nedir?

Bulaştığı canlılarda ilk olarak taşizoid adı verilen farklı bir forma bulunur. Daha sonra da birçok diğer parazit gibi kist oluşturur. Çoğu kişide bulunmasına rağmen, hastalık yapacak şekilde etkisi bulunmayabilir. Grip gibi belirtiler yapsa da bu belirtiler herkeste görülmez. Özetle, hastalığın bulaştığını anlamak oldukça zor.

Yapılan araştırmalar insanların %25’inin bir şekilde toksoplazma paraziti ile karşılaştığını gösteriyor.

Hastalık bağışıklık sistemini zayıflatan (ışın tedavisi, HIV) sonucunda ortaya çıkabilir. Göz, kas, beyin gibi bağışıklık sisteminin zayıf olduğu yerlerde hastalık etmeninin yerleşmesi ve kist oluşturması daha kolaydır.

Toksoplazma paraziti taşıyan kedilerde belirti yapmaz, kedileri etkilemez.

Hastalığın en önemli sorunlarından bir tanesi, hamilelerde düşüklere neden olması. Gebe insanların çocuklarında da ileri dönemlerde bazı anomalilere yol açabiliyor. Bu yüzden hamilelik öncesinde mutlaka toksoplazma testi yaptırılması gerekiyor.

Kedi paraziti toksoplazma insanlara nasıl bulaşır?

Kistler en çok koyun ve keçilerde bulunur. Tükettiğimiz et veya çiğ sütten bunu alabiliriz. Burada alınabilecek en iyi yöntem hijyene dikkat etmek ve etleri iyi pişirmek, çiğ süt aldıysak kaynatmak. Çünkü pişmiş etten ve kaynatılmış sütten kedi paraziti bulaşmaz.

Çiğ et hazırlarken elimizi, kullandığımız gereçleri ağza götürmek, çiğ et hazırlanan kesme tahtası, bıçak gibi aletleri çiğ yenecek gıdalara temas ettirmek de toksoplazma paraziti bulaşmasına neden olabilir.

Toprakla çalışan insanlar da risk altındaki gruplardan biri eldiven kullanması ve hijyene dikkat etmesi de son derecede önemlidir.

Kedi besleyenler, sokakta kedi sevenler neye dikkat etmeli?

Sokak kedileriyle ilgili bir sıkıntı var. Bunların dışkıları kontrolsüz durumda olduğu için hastalık riski taşıyor. Sokaktaki kedileri sevdikten sonra elleri sabunlu suyla iyice yıkamak, sokak kedilerini ağız ve burun bölgesine yakın tutmamak gerekiyor.

Bir diğer risk de sokak kedilerinin çocukların oynadığı kum havuzlarına dışkılarını yapması. Çocukları bu konuda bilgilendirmek ve buralarda oynarken gözetim altında tutmak korunmalarına yardımcı olabilir. Benzer bir durum plajlarda da söz konusudur.

Özetle, alınabilecek en iyi önlem elleri yıkamak ve elleri, kedileri ağzımıza ve burnumuza yanaştırmamak. Bu önlemleri alarak bulaşmaya engel olabilirsiniz.

Önlemek için en önemlisi bakım koşullarına tamamen uyulmalı. Evde kedi varsa sağlıklı mama verilecek, dışkısı ve kumu her gün değişecek.

Evde bakılan kedilere toksoplazma paraziti bulaşmaması için alınabilecek en önemli tedbir, veteriner hekim kontrollerinin yapılması.

Toksoplazma paraziti konusunda kediyi suçlamak son derecede yanlış. Bu hastalık dışarda her yerde bulunuyor. Doğru tedbirler alındığı müddetçe bulaşması önlenebiliyor.

Evde kedi besleyenler neye dikkat etmeli?

Evde bakılan kedilere toksoplazma paraziti bulaşmaması için uyulacak ilk kural, kedilere çiğ gıda verilmemesi. Evdeki kedileri hazır mama veya evde pişmiş gıdayla beslemek gerekiyor. Bu tedbirler kedilerin hastalığı gıdayla alma riskini önlüyor.

Bunun dışında kedinin dışarıya bırakılmaması son derece önemli. İçgüdüleri nedeniyle avcı olan kedi, kedi parazit nedeniyle kist oluşmuş bir fareden de bu hastalığı alabiliyor.

Toksoplazma paraziti tedavisi nasıl yapılıyor?

Ne yazık ki hastalığı tamamen ortadan kaldırabilen bir tedavi bulunmuyor.