Kedi köpek tüyü kist yapar mı?

Veteriner hekimlere belki de en çok sorulan soruların başında “Kedimin köpeğimin tüyünü yuttum acaba bende kist olur mu? sorusu gelmektedir.

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi – Prof. Dr. Hakan Yardımcı

Kistin ana sebebi nedir?

Halk arasında kist olarak bilinen kist hidatik hastalığı Ekinokok (Echinococcus granulosus) adındaki bir barsak kurdunun (parazitinin) varlığı ile ilgilidir. Zoonotik (bulaşıcı) bir hastalıktır. Yani hayvandan insana bulaşır.

Hangi hayvanlar hastalığı bulaştırır? Kist nasıl meydana gelir?

Köpek, kurt, çakal gibi hayvanların ince barsakları bu parazite ev sahipliği yapabilir yani son konakçısıdır. Güzel bir haber “bu barsak paraziti kedilerde gelişme gösteremez.

Köpek barsaklarında cinsel olgunluğa erişen parazitin yumurtaları köpeğin dışkısı ile dışarıya atılır. Hayvanın tüylerine bulaşan yumurtaların ağız yolu ile alınması sonucu insana da geçebilir. İşte tüy ile kist bulaşması bu nedenle akıllarda kalmıştır. Özetle bu paraziti taşımayan Kedi veya köpek tüyünden kist bulaşmaz.

Köpeklerin dışkısındaki yumurtalar suya veya toprağa karışıp özellikle, sulama yapılan yerlerde sebzeler üzerine yapışabilir veya içme sularına karışabilir.

"Yağmur suları veya akarsular ile otları bulaştırabilir"

Yumurtalar köpeklerin yakın temasta olduğu koyun keçi sığır manda, at gibi hayvanlar tarafından kolaylıkla alınabilir.

Ara konakçı durumunda olan insan ve otçul hayvanlarda ağız yolu ile alınan parazit yumurtalarından çıkan larvalar kan veya lenf yolu ile gittikleri karaciğer veya akciğer gibi organlarda içleri parazit ile dolu su keseleri meydana gelmesine neden olur.

Ancak, keseler bazen parazit içermeyedebilir. Ortaya çıkan bu su keseleri Kist olarak adlandırılmaktadır.

Kurban bayramları en riskli dönemler!

Kesilen koyun, keçi ve sığıra ait kistli organların çiğ olarak köpeklere yedirilmesi hastalık etkeninin köpek barsağında yeniden kurt formuna dönmesi ve yumurtlamasına neden olur. Hastalık döngüsü böylece devam eder. Kurban bayramları bu yönden en riskli dönemlerdir.

Belirtileri Nelerdir? Tedavisi var mı?

Köpeklerde veteriner hekimin yaptığı parazit muayenesi ile tanısı konulur. Klinik belirtisi pek görülmez.

Arakonakçı olan insan ve hayvanlarda genelikle, kistin olduğu organa yaptığı baskı veya organın işleyişine olan etkisine göre belirtiler meydana gelebilir veya hiç belirti görülmez.

Alınan bir darbe veya başka bir neden ile kistin patlaması sonucu başka organlarda da kist oluşumuna veya ölüme neden olabilir İnsanlarda röntgen gibi görsel ve laboratuvar teknikleri ile kesin tanı konulur.

Hekimin görüşüne göre ilaçla veya cerrahi operasyon da dahil olmak üzere tedavi yöntemleri vardır

Korunmak için ne yapmalısınız?

Veteriner Hekim kontrolünde yapılan kesimlerde risk söz konusu değildir. Hastalıklı sakatat kasap, market ve sofralara ulaşmaz.

İnsanlarda meydana gelen kist hekimin muayenesi ile ortaya çıkar. Veteriner hekim kontrolünde parazit ilaçları yapılan ve sağlıklı beslenen köpeklerde hastalık etkeni bulunmaz.

• Genel kural olarak köpek ve kedilere çiğ et verilmemelidir.
• Kişisel temizlik kurallarına dikkat edilmeli, içme ve kullanma suları temiz olmalı, çiğ yenen sebze ve meyveler bol su ile iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir.
• Kesilen veya ölen hayvanların kist bulunduran organları köpeklerin ve diğer etçil hayvanların ulaşamayacağı şekilde gömülerek bertaraf edilmelidir. Özellikle kurban bayramlarında bu hususlara daha çok dikkat edilmelidir.
• Köpekler yılda dört kez iç parazitlere karşı ilaçlanmalıdır.
• Köpekler gezdirilirken etrafa dışkılamaları halinde dışkıları alınarak poşete konulmalı, ağzı bağlandıktan sonra çöpe atılmalıdır.
• Parazit mücadelesi yapılmadan serbest dolaşan köpeklerin okşanması ve sevilmesi sırasında parazit yumurtaları ellere geçebilir. Bu şekilde kirlenen ellerin yıkanmadan ağza götürülmesi ile parazitin yumurtası alınır. Bu nedenle, özellikle çocukların köpeklerle temasından sonra ellerini bol su ve sabunla yıkamaları sağlanmalıdır.

Önemli Not: Daha ileri okuma yapmak isteyenler aşağıdaki kaynaklara göz atabilir.

http://www.oie.int/animal-health-in-the-world/animal-diseases/echinococcosis/. Erişim tarihi: 19.01.2019.

https://www.saglik.gov.tr/TR,4076/kist-hidatik-kistik-ekinokokkoz.html. Erişim tarihi: 19.01.2019.

http://www.labpedia.net/test/59. Erişim tarihi: 19.01.2019.

https://www.turbosquid.com/3d-models/echinococcus-granulosus-hydatid-3d-model/835395. Erişim tarihi: 19.01.2019

Zhang, W,ve ark, Concepts in Immunology and Diagnosis of Hydatid Disease. Clinical Microbiology Reviews, 16: 18-36, 2003