Yapay Zeka, milyonlarca ton elektronik atık üretecek

Ancak Çin Bilimler Akademisi ve İsrail'deki Reichman Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı tarafından yürütülen yeni bir çalışma, yapay zekanın modern insanlığın başka bir özelliğini istemeden de olsa taklit ediyor olabileceği konusunda uyarıyor. O da çevreyi kirletmek.

Yapay zeka ve büyük dil modelleri

ChatGPT gibi sohbet robotlarını ve diğer içerik oluşturma sistemlerini içeren üretken yapay zeka sistemlerinin artan popülaritesiyle, 10 yıllık bir dönemin sonuna kadar 1,2 - 5 milyon metrik ton arasında ilave elektronik atık ortaya çıkabilir. Yeni çalışma, ilgili görevleri yerine getirmenin yanı sıra, özellikle insan dilini yorumlayıp üretebilen bir tür yapay zeka olan büyük dil modellerine (LLM'ler) odaklanıyor.

Geniş metin veri kümeleri üzerinde eğitilen LLM'ler, dilin kuralları ve kalıplarının altında yatan istatistiksel ilişkileri tanımlar. Daha sonra bunları benzer içerikler üretmek için uygulayarak soruları yanıtlamak, görüntü üretmek veya metin yazmak gibi yetenekler kazanır.

Birçok faydasının yanı sıra üretken YZ, toplum için bir dizi felsefi ve pratik soruyu gündeme getiriyor. YZ'nin işlerimizi almasıyla ilgili endişelerden, insanlar tarafından kötüye kullanılması, bizi aldatması ve hatta kendi bilincine sahip ve isyankar hale gelmesi bu endişelerden bazıları. Yeni çalışmanın da vurguladığı gibi, üretken YZ, teknolojinin dolaylı olarak yaratması beklenen ürkütücü miktardaki ilave elektronik atık konusunda da alarm veriyor.

Elektronik atıklar nasıl meydana geliyor?

Üretken YZ, donanım altyapısının yanı sıra çipler de dahil olmak üzere hızlı teknolojik gelişmelere bağlıdır. Araştırmacılar, “LLM'ler eğitim ve çıkarım için önemli hesaplama kaynaklarına ihtiyaç duyuyor. Bu da kapsamlı bilgi işlem donanımı ve altyapısı gerektiriyor. Söz konusu gereklilik, enerji tüketimi ve bu işlemlerle ilişkili karbon ayak izi de dahil olmak üzere kritik sürdürülebilirlik sorunlarını gündeme getiriyor” dedi.

Araştırmacılar, önceki araştırmaların büyük ölçüde YZ modellerinin enerji kullanımına ve buna bağlı karbon emisyonlarına odaklandığını, modellerin yaşam döngüsünde yer alan fiziksel malzemelere veya arkalarında bıraktıkları elektronik ekipman atık akışına nispeten az dikkat ettiklerini belirtiyor.

Çin Bilimler Akademisi'nin Kentsel Çevre ve Sağlık Anahtar Laboratuvarı'nda kaynak yönetimi uzmanı olan Peng Wang liderliğindeki araştırmacılar, 2020-2030 yılları arasında üretken YZ tarafından yaratılan olası e-atık miktarlarının bir tahminini hesapladı.

Araştırmacılar, üretken YZ sistemlerinin kullanımına ilişkin dört senaryo öngördü. Daha agresif senaryoya göre, üretken YZ nedeniyle toplam elektronik atık oluşumu 2023 ile 2030 yılları arasında 5 milyon metrik tona kadar çıkabilir ve yıllık e-atık on yılın sonunda potansiyel olarak 2,5 milyon metrik tona ulaşabilir. Bu, aşağı yukarı gezegendeki her insanın bir akıllı telefonu atmasına eşdeğer.

Yüksek kullanım senaryosu ise, yapay zekanın fazladan neden olduğu elektronik atığın 1,5 milyon metrik ton baskılı devre kartı ve kurşun, cıva ve krom gibi tehlikeli maddeler içerebilen 500.000 metrik ton pil içereceğini öngörüyor.

Sadece geçen yıl, yapay zekaya adanmış teknoloji sebebiyle 2,6 bin ton elektronik eşya atıldı. Genel olarak teknolojiden kaynaklanan toplam elektronik atık miktarının 2030 yılına kadar yaklaşık üçte bir oranında artarak 82 milyon tona ulaşmasının beklendiği düşünüldüğünde, YZ'nin zaten ciddi olan bir sorunu daha da ciddi hale getirdiği açık.

Araştırmadan elde edilen sonuçlar Nature Computational Science dergisinde yayınlandı.