Uyuşturucu kullanımında çarpıcı artış!

Yeşilay tarafından çevrimiçi olarak düzenlenen Uluslararası Psikoaktif Maddelerin Kullanım Bozuklukları Kongresi’nde; madde bağımlılığının önlenmesi, tedavisi ve rehabilitasyonu gibi kritik konular alanında uzman isimler tarafından ele alındı.

2023’te 20 yeni psikoaktif madde çıktı

Uyuşturucu maddelerin çeşitlenerek arttığına ve bağımlılıkla mücadelede uluslararası iş birliğinin önemine dikkat çekilen kongrenin açılışında konuşan Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, “Sadece 2023 yılında 20 yeni psikoaktif madde sisteme dâhil olmuş durumda. Bağımlılık endüstrisi ciddi anlamda organize çalışıyor, düzenli olarak stratejilerini yeniliyor. Bağımlılıkla mücadele eden kuruluşların da imkânlarını birleştirerek, tecrübelerini paylaşarak birlikte hareket etmesinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Eski bir dille ve çalışmayan stratejilerle devam etmek, bağımlılık endüstrisi karşısında bizi zayıf bırakacaktır. Umutsuzluğa kapılmadan, güçlü bir şekilde çalışmamız lazım. Hiçbir insanımızdan, özellikle çocuklarımızdan ve gençlerimizden, geleceğimizden asla vazgeçmeyeceğiz” dedi.

Özellikle çocukluk ve gençlik çağlarının en riskli dönemler olduğuna dikkat çeken Dinç, “Türkiye genelindeki 120 şubemizle her yıl 10 milyonun üzerinde öğrenciye eğitim veriyor, YEDAM merkezlerimizle ücretsiz ve gizlilik esasına dayalı destek sağlıyoruz. Hiçbir birey bağımlılık problemi yaşamayana kadar mücadelemiz sürecek” ifadelerini kullandı.

Uyuşturucu ile mücadele yöntemlerinin toplum sağlığı için önemine değinen Halk Sağlığı Genel Müdürü Muhammed Emin Demirkol da, “Uyuşturucuya ulaşım ve uyuşturucunun dünya çapında yaygınlaşması bir problem olarak karşımıza çıkmakta. Yeşilay’ımızla, kurumlarımızla, İçişleri Bakanlığımızla, Sağlık Bakanlığımızla, Millî Eğitim Bakanlığımızla koordinasyon halinde hep beraber bu problemin de üstesinden geleceğimize inanıyorum. Çok paydaşlı olarak yürütülen bu çalışmanın ne kadar faydalı olduğunu takip ettiğimiz bağımlılıkla mücadele koordinasyon kurullarında da görmekteyiz” dedi.

Dünyada uyuşturucu kullanımı %20 arttı

BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi adına kongreye ana konuşmacı olarak katılan Dr. Kamran Niaz ise konuşmasında, sentetik opioidlerin bağımlılıkta en büyük tehditlerden biri olduğunu söyledi. Niaz, “Son 10 yılda uyuşturucu kullanımında %20 artış yaşandı. 2022’de dünya genelinde 292 milyon kişi uyuşturucu kullandı. Tedaviye erişim hâlâ ciddi bir sorun; kullanıcıların yalnızca küçük bir kısmı bu hizmetlerden yararlanabiliyor” dedi. Niaz, uyuşturucu kullanıcılarının HIV ve Hepatit C gibi sağlık sorunlarıyla karşılaşma riskinin de genel nüfusa göre %14,9 daha fazla olduğunu bildirdi.

Kongrede “Terapötik topluluklar günümüzde neden önemlidir?” başlıklı bir sunum yapan Phaedon Kaloterakis, endüstriyel devrimle oluşan sosyal değişikliğe dikkat çekti ve terapötik toplulukların bağımlılıklar üzerindeki etkisini ele aldı. Monica Barzanti “Madde kullanım bozukluğuna yönelik biyopsikososyal bir iyileşme modeli: San Patrignano” sunumunda deneyimlerini aktarırken, madde bağımlılığının biyolojik, psikolojik ve sosyal boyutlarını kapsayan bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasının öneminin altını çizdi.

“Bağımlılık tedavisinde tek bir müdahale herkes için geçerli olamaz”

Psikolog Oriol Esculies’in bağımlılık sorunlarının önlenmesine yönelik küresel girişimlerden biri olan Oviedo Deklarasyonunu tanıtırken, İtalya’dan Dr. Rachele Donini, bağımlılık tedavisinde genetik ve çevresel faktörlerin önemine dikkat çekerek, “Tek bir müdahale herkes için geçerli olamaz. Her birey farklı bir yaklaşım gerektirir” dedi.

Yeşilay Rehabilitasyon Merkezleri’nin (REHAB) çalışmaları hakkında bilgiler veren Doç. Dr. Arzu Çiftçi, koruyucu, önleyici ve rehabilitasyon faaliyetlerini anlatırken, Doç. Dr. Hande Çelikay Söyler, Türkiye’de artan metamfetamin kullanımına dair verileri paylaştı. Birleşik Krallık’tan Prof. Dr. Derek Heim, alkol kullanımına bağlamsal bir yaklaşımla dikkat çekerken, psikoaktif maddelerin genç yetişkinler arasında yaygınlaşmasının endişe verici olduğunu dile getiren Nepal’den Pujan Sharma, bu maddelerin kolay bulunabilirliğinin kullanım oranlarını artırdığına işaret etti.

“Önleme daha anne gebeyken başlayabiliyor”

Kongrede BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi Önleme Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Program Yöneticisi Dr. Wadih Maalouf, uyuşturucunun önlenmesine yönelik müdahaleleri, ihtiyaçları ve öncelikleri ele aldı. Maalouf, “Her zaman odaklandığımız konulardan ilki, önlemenin bir bilim olduğunu teşvik etmek. BM Genel Kurulu’nda da narkotik uyuşturucuların kullanımının önlemesiyle ilgili olarak bunu sıkça dile getiriyoruz. Yol haritası içinde önleme kritik öneme sahip. Önleme daha anne gebeyken başlayabiliyor” dedi.

Uyuşturucunun önlenmesi ve tedavisine ilişkin kanıta dayalı uygulamalar hakkında güncel gelişmeleri aktaran Giovanna Campello ise sunumunda tedaviye odaklanarak hem genel hizmetlerden hem de ihtiyaç olan hizmetlerden bahsetti. Campello, “Dünya genelinde tedavi görenlerin oranı 2015 yılında yüzde 11 iken, 2022 yılında yüzde 9’un altına düştü” diyerek çalışmaların genişletilmesinin aciliyetine dikkat çekti.

Avrupa’da çoklu madde kullanımına bağlı ölümler artıyor

Avrupa’da artan çoklu uyuşturucu kullanımını ele alan EUDA Halk Sağlığı Bilimi Başkanı Jane Mounteney, “Avrupa’da 6 binden fazla ölüm çoklu uyuşturucu kullanımına bağlı. Opioidler hâlâ en yaygın uyuşturucu türü” dedi. Doç. Dr. Selda Mercan ve Prof. Dr. Nebile Dağlıoğlu, psikoaktif maddelerin atık su analizlerinden elde edilen sonuçları paylaşırken, Prof. Dr. Serap Annette Akgür ve Prof. Dr. Mine Kadıoğlu Duman, kanabis kullanımının adli toksikoloji üzerindeki etkilerini değerlendirdi.

Kongre kapanışında BAE’den Hamad Al Ghafri, bağımlılıkla mücadelede multidisipliner yaklaşımların ve uluslararası iş birliğinin gerekliliğini ifade etti. Malezya’dan Balqis Binti Muhamad Kasim, Malezya Yeşilay’ının toplum güçlendirme çalışmalarını anlatırken, Kenya’dan Judith Twala ve Nijerya’dan Tajudeen Abiola bağımlılık tedavisinde yerel yaklaşımları katılımcılarla paylaştı.